أَنَّ الصَّادِقَ علیه السلام سُئِلَ عَنْ مَعْنَى حَیَّ عَلَى خَیْرِ الْعَمَلِ فَقَالَ خَیْرُ الْعَمَلِ الْوَلَایَةُ وَ فِی خَبَرٍ آخَرَ خَیْرُ الْعَمَلِ بِرُّ فَاطِمَةَ وَ وُلْدِهَا علیهم السلام‏؛ 

از حضرت صادق علیه السلام از معنی (حی علی خیر العمل) سئوال شد، فرمودند:

 بهترین عمل ولایت است و در خبر دیگر چنین است که بهترین عمل نیکی به فاطمه و فرزندان فاطمه است.

توحید صدوق

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وآله یَا سَلْمَانُ مَنْ أَحَبَّ فَاطِمَةَ ابْنَتِی فَهُوَ فِی الْجَنَّةِ مَعِی وَ مَنْ أَبْغَضَهَا فَهُوَ فِی النَّارِ یَا سَلْمَانُ حُبُّ فَاطِمَةَ یَنْفَعُ فِی مِائَةِ مَوْطِنٍ أَیْسَرُ تِلْکَ الْمَوَاطِنِ الْمَوْتُ وَ الْقَبْرُ وَ الْمِیزَانُ وَ الْمَحْشَرُ وَ الصِّرَاطُ وَ الْمُحَاسَبَةُ فَمَنْ رَضِیَتْ عَنْهُ ابْنَتِی فَاطِمَةُ رَضِیتُ عَنْهُ وَ مَنْ رَضِیتُ عَنْهُ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ وَ مَنْ غَضِبَتْ عَلَیْهِ فَاطِمَةُ غَضِبْتُ عَلَیْهِ وَ مَنْ غَضِبْتُ عَلَیْهِ غَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِ یَا سَلْمَانُ وَیْلٌ لِمَنْ یَظْلِمُهَا وَ یَظْلِمُ ذُرِّیَّتَهَا وَ شِیعَتَهَا؛ 

رسول خدا صلی الله علیه وآله خطاب به سلمان فرمودند:

  ای سلمان هر که فاطمه دخترم را دوست بدارد در بهشت با من است و هر که او را دشمن بدارد جایگاهش در آتش است. ای سلمان محبت فاطمه در روز قیامت در صد موضع به انسان نفع خواهد رساند که آسانترین آنها عبارتند از: موقع مرگ، قبر، میزان، حشر، صراط و حساب. پس هر که فاطمه دخترم از او خشنود باشد من از او خشنودم و هرکه من از او خشنود باشم خدا از او خشنود است، و هر که فاطمه بر او غضب کند من بر او غضبناکم و هر که من بر او غضب کنم همانا خداوند بر او غضب کرده است. ای سلمان وای بر حال کسی که فاطمه و بر ذریه او و بر شعیه او ستم کند.

بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج ‏27، باب 4

 أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ لَوْ لَا أَنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى خَلَقَ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام لِفَاطِمَةَ مَا کَانَ لَهَا کُفْوٌ عَلَى ظَهْرِ الْأَرْضِ مِنْ آدَمَ وَ مَنْ دُونَه؛

‏امام صادق علیه السلام می فرمود:

  اگر خداى تبارک و تعالى امیر المؤمنین علیه السلام را براى فاطمه نمى‏آفرید، در روى زمین، از آدم گرفته تا هر بشرى بعد از او همسرى براى او نبود.

   الکافی، ج‏1، ص 461

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله عله وآله أُدْخِلْتُ الْجَنَّةَ فَرَأَیْتُ عَلَى بَابِهَا مَکْتُوباً بِالذَّهَبِ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ حَبِیبُ اللَّهِ عَلِیٌّ وَلِیُّ اللَّهِ فَاطِمَةُ أَمَةُ اللَّهِ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ صَفْوَةُ اللَّهِ عَلَى مُبْغِضِیهِمْ لَعْنَةُ اللَّه‏ 

رسول خدا صلی الله علیه آله فرمودند:

 به بهشت که مرا بردند دیدم بر در آن نوشته شده لااله الالله محمد دوست خداست علی ولی خداست فاطمه کنیز خداست حسن و حسین برگزیدگان خدایند لعنت خدا بر دشمنانشان.

الخصال، ج‏1، ص 323

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وآله أَنَا الشَّجَرَةُ وَ فَاطِمَةُ فَرْعُهَا وَ عَلِیٌّ لِقَاحُهَا وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ ثَمَرَتُهَا وَ شِیعَتُنَا أَغْصَانُهَا فَمَا مِنْ عَبْدٍ أَحَبَّنَا أَهْلَ الْبَیْتِ وَ عَمِلَ بِأَعْمَالِنَا وَ حَاسَبَ نَفْسَهُ قَبْلَ أَنْ یَحُلَّ رَمْسَهُ إِلَّا أَدْخَلَهُ اللَّهُ الْجَنَّة

رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند:

  من درختی هستم که فاطمه شاخه و علی تنه آن درخت و حسن و حسین میوه آن و شیعیان ما شاخه‏هاى کوچک آن درختند و هر بنده‏اى که دوست دارد ما اهل بیت را و اعمالى که ما بجا مى‏آوریم بجا آورد و نفسش را بازجوئى و بررسى کند پیش از آنکه او را بازجوئى کنند خدا او را وارد بهشت کند.

إرشاد القلوب إلى الصواب، ج‏1، ص 144

عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُرَیْدَةَ عَنْ أَبِیهِ قَالَ سَأَلْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله أَیُّ النِّسَاءِ أَحَبُّ إِلَیْکَ قَالَ فَاطِمَةُ قُلْتُ مِنَ الرِّجَالِ قَالَ زَوْجُهَا؛ 

عبد اللَّه بن بریده روایت می کند که گفت:به رسول خدا صلی الله علیه و آله گفتم: کدام زنان نزد تو محبوبترند؟ فرمود:

 فاطمه. گفتم: از مردان؟ فرمود: شوهرش على.‏

بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطها، ج‏43، ص 19

رُوِیَ عَنِ الصَّادِقِ علیه السلام أَنَّهُ قَالَ لِفَاطِمَةَ علیها السلام تِسْعَةُ أَسْمَاءَ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَاطِمَةُ وَ الصِّدِّیقَةُ وَ الْمُبَارَکَةُ وَ الطَّاهِرَةُ وَ الزَّکِیَّةُ وَ الرَّاضِیَةُ وَ الْمَرْضِیَّةُ وَ الْمُحَدَّثَةُ وَ الزَّاهِرَة؛

از امام صادق علیه السّلام نقل شده که آن جناب فرمود:

  براى حضرت زهراء در نزد خداوند نه اسم است که عبارتند از: فاطمه، صدیقه، مبارکه، طاهره، زکیه، راضیه‏، مرضیه، محدّثه، و زهراء.

إعلام الورى بأعلام الهدى، ص 147 

مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ علیه السلام قَالَ بَعَثَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه آله سَلْمَانَ إِلَى فَاطِمَةَ قَالَ فَوَقَفْتُ بِالْبَابِ وَقْفَةً حَتَّى سَلَّمْتُ فَسَمِعْتُ فَاطِمَةَ تَقْرَأُ الْقُرْآنَ مِنْ جَوَّا وَ الرَّحَى تَدُورُ مِنْ بَرَّا وَ مَا عِنْدَهَا أَنِیسٌ وَ قَالَ فِی آخِرِ الْخَبَرِ فَتَبَسَّمَ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ قَالَ یَا سَلْمَانُ إِنَّ ابْنَتِی فَاطِمَةَ مَلَأَ اللَّهُ قَلْبَهَا وَ جَوَارِحَهَا إِیمَاناً إِلَى مُشَاشِهَا تَفَرَّغَتْ لِطَاعَةِ اللَّهِ فَبَعَثَ اللَّهُ مَلَکاً اسْمُهُ زُوقَابِیلُ وَ فِی خَبَرٍ آخَرَ جَبْرَئِیلُ فَأَدَارَ لَهَا الرَّحَى وَ کَفَاهَا اللَّهُ مَئُونَةَ الدُّنْیَا مَعَ مَئُونَةِ الْآخِرَة؛

امام محمّد باقر علیه السّلام می‏فرماید:

 پیامبر خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم سلمان را نزد فاطمه فرستاد سلمان مى‏گوید: من بر درب خانه ایستاده و سلام کردم، و شنیدم که فاطمه در داخل خانه مشغول تلاوت قرآن است و آسیا مى‏چرخید در حالى که کسى در آنجا نبود ... و سلمان رحمه اللَّه در آخر روایت مى‏گوید: وقتى این مطالب را به عرض رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم رسانیدم وى تبسّمى کرده فرمود: اى سلمان! همانا خداوند متعال قلب و جوارح دخترم فاطمه را از ایمان مملوّ نموده است، لذا وى بدون دغدغه مشغول عبادت پروردگار مى‏باشد، پس خداوند ملکى به نام زوقابیل- و در روایت دیگرى به جاى وى جبرئیل آمده است- مأمور نموده تا آسیا را بگرداند. و خداوند کارهاى دنیا و آخرت فاطمه را عهده‏دار شده و او را کفایت مى‏نماید.                         

بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج‏43، ص 19

عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى أَمْهَرَ فَاطِمَةَ علیها السلام رُبُعَ الدُّنْیَا فَرُبُعُهَا لَهَا وَ أَمْهَرَهَا الْجَنَّةَ وَ النَّارَ تُدْخِلُ أَعْدَاءَهَا النَّارَ وَ تُدْخِلُ أَوْلِیَاءَهَا الْجَنَّةَ وَ هِیَ الصِّدِّیقَةُ الْکُبْرَى وَ عَلَى مَعْرِفَتِهَا دَارَتِ الْقُرُونُ الْأُولَى؛

از امام صادق علیه السّلام روایت کرده که فرمود:

 همانا خداوند تبارک و تعالى مهریّه فاطمه را ربع دنیا قرار داد، پس یک چهارم دنیا به آن حضرت تعلّق دارد، و مهریه او را بهشت و جهنّم قرار داد، بنا بر این دشمنان او داخل جهنّم و آتش مى‏شوند و دوستانش داخل بهشت، و او صدّیقه کبرى است و بر محور معرفت او تاریخ صدر اسلام شکل گرفت.

بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج ‏43، ص 92

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه م آله إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ أَتَزَوَّجُ فِیکُمْ وَ أُزَوِّجُکُمْ إِلَّا فَاطِمَةَ فَإِنَّ تَزْوِیجَهَا نَزَلَ مِنَ السَّمَاء؛ 

رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمود:

  همانا من بشرى همانند شمایم از میان زنان شما همسر اختیار مى‏کنم و دختران خود را به همسرى مردان شما می‏دهم، مگر فاطمه را که حکم تزویجش از آسمان آمده (یعنى همسرى او با علیّ به حکم خدا بوده است که وحى فرموده است).

من لا یحضره الفقیه، ج‏3، ص 393

قَالَ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله إِنَّ فَاطِمَةَ أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَحَرَّمَ اللَّهُ ذُرِّیَّتَهَا عَلَى النَّار؛

رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرموده است:

 همانا فاطمه علیها السّلام عفّت خویش را پاس داشت، پس خداوند آتش را بر خاندان و فرزندان او حرام گردانید. 

بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج‏43، ص 19

أَنَّ النَّبِیَّ صلی الله علیه و آله قَالَ إِنَّمَا فَاطِمَةُ شِجْنَةٌ مِنِّی یَقْبِضُنِی مَا یَقْبِضُهَا وَ یَبْسُطُنِی مَا یَبْسُطُهَا 

رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرماید:

  همانا فاطمه شعبه و بخشى از وجود من است، آنچه او را ناراحت کند مرا ناراحت کرده، و آنچه وى را خوشحال نماید مرا خوشحال نموده است. 

بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج‏43، ص 19

عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَوْفٍ الزُّهْرِیِّ قَالَ قَالَ لِی عَبْدُ الرَّحْمَنِ یَا مِینَا أَ لَا أُحَدِّثُکَ بِحَدِیثٍ سَمِعْتُهُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله قُلْتُ بَلَى قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ أَنَا شَجَرَةٌ وَ فَاطِمَةُ فَرْعُهَا وَ عَلِیٌّ لِقَاحُهَا وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ ثَمَرَتُهَا وَ مُحِبُّوهُمْ مِنْ أُمَّتِی وَرَقُهَا رِضْوَانُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِین؛

‏مینا غلام عبد الرّحمن بن عوف زهرى گوید: عبد الرّحمن بمن گفت: مینا! آیا تو را بحدیثى که از پیامبر (صلی الله علیه و آله) شنیدم خبر ندهم؟ گفتم: چرا. گفت: از آن حضرت شنیدم که مى‏فرمود:

 من درختى هستم که فاطمه شاخه، و على بارور ساز آن، و حسن و حسین میوه، و دوستانشان از امّت من برگهاى آن هستند- خداوند از همه آنان خرسند باد.                         

امالى شیخ مفید-ترجمه استادولى، ص 275

زَیْدِ بْنِ عَلِیٍّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام یَقُولُ إِنَّمَا سُمِّیَتْ فَاطِمَةُ علیها السلام مُحَدَّثَةً لِأَنَّ الْمَلَائِکَةَ کَانَتْ تَهْبِطُ مِنَ السَّمَاءِ فَتُنَادِیهَا کَمَا تُنَادِی مَرْیَمَ بِنْتَ عِمْرَانَ فَتَقُولُ یَا فَاطِمَةُ اللَّهُ اصْطَفاکِ وَ طَهَّرَکِ وَ اصْطَفاکِ عَلى‏ نِساءِ الْعالَمِینَ یَا فَاطِمَةُ اقْنُتِی لِرَبِّکِ وَ اسْجُدِی وَ ارْکَعِی مَعَ الرَّاکِعِینَ فَتُحَدِّثُهُمْ وَ یُحَدِّثُونَهَا فَقَالَتْ لَهُمْ ذَاتَ لَیْلَةٍ أَ لَیْسَتِ الْمُفَضَّلَةُ عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِینَ مَرْیَمَ بِنْتَ عِمْرَانَ فَقَالُوا إِنَّ مَرْیَمَ کَانَتْ سَیِّدَةَ نِسَاءِ عَالَمِهَا وَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَکِ سَیِّدَةَ نِسَاءِ عَالَمِکِ وَ عَالَمِهَا وَ سَیِّدَةَ نِسَاءِ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِین؛ 

زید بن على علیه السّلام، وى مى‏گوید: از حضرت ابا عبد اللَّه علیه السّلام شنیدم که مى‏فرمودند:

 فاطمه سلام اللَّه علیها را به خاطر این محدّثه نامیدند که فرشتگان از آسمان فرود مى‏آمدند و آن حضرت را مى‏خواندند همان طورى که مریم دختر عمران را صدا مى‏زدند، بارى فرشتگان مى‏گفتند: اى فاطمه خدا تو را برگزید و پاکیزه‏ات نمود و بر تمام زنان عالم اختیارت کرد، اى فاطمه پروردگارت را بخوان و سجده‏اش نما و با رکوع‏کنندگان رکوع کن و بدین ترتیب حضرتش با آنها سخن مى‏گفت و آنها نیز با جنابش حدیث و سخن مى‏گفتند، شبى فاطمه سلام اللَّه علیها به فرشتگان فرمود: مگر مریم بنت عمران بر تمام زنان عالم برترى ندارد؟

 فرشتگان عرضه داشتند: مریم بانو و سرور زنان عالم خودش بود و خداوند عزّ و جلّ تو را بانو و سرور زنان عالم خودت و عالم مریم قرار داده و بدین ترتیب تو سرور تمام زنان عالم هستى از اوّلین تا آخرین.

‏ علل الشرائع، ترجمه ذهنى تهرانى، ج‏1، ص 595

فَقَالَ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله إِنَّ ابْنَتِی فَاطِمَةَ مَلَأَ اللَّهُ قَلْبَهَا وَ جَوَارِحَهَا إِیمَاناً وَ یَقِیناً وَ إِنَّ اللَّهَ عَلِمَ ضَعْفَهَا فَأَعَانَهَا عَلَى دَهْرِهَا وَ کَفَاهَا أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ لِلَّهِ مَلَائِکَةً مُوَکَّلِینَ بِمَعُونَةِ آلِ مُحَمَّد؛

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

  خدا قلب دخترم فاطمه و اعضا و جوارحش را پر از ایمان و یقین کرده و چون خدا ضعف او را دانست، پس به او کمک کرد و کفایتش نمود. مگر نمى‏دانى که خداوند فرشتگانى را قرار داده تا خاندان محمّد را یارى دهند؟! 

   الخرائج و الجرائح، ج‏2، ص 531

عن ابی عبد اللَّه علیه السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه علیه و آله: ما بین قبری و منبری روضة من ریاض الجنّة و منبری على ترعة من ترع الجنّة، لأنّ قبر فاطمة علیها السّلام بین قبره و منبره، قبرها روضة من ریاض الجنّة و إلیه ترعة من ترع الجنّة؛

از امام صادق (علیه السلام) نقل شده که رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود:

 «میان قبر و منبر من باغى از باغهاى بهشت است و منبر من کنار رودى از رودهاى بهشت قرار دارد». زیرا قبر فاطمه میان قبر و منبر پیامبر است. قبر فاطمه باغى از باغهاى بهشت است که رودى از رودهاى بهشت به سوى آن روان است.

سؤال: اخیراً افرادی در قالبهای مختلف (طراحی جک، کشیدن کاریکاتور، فحاشی، دروغ بستن، آواز و ...) به ساحت مقدس امام علی النقی الهادی(ع) و بقیه ائمه اطهار(ع) اهانت کرده و آن اهانتها را در پربیننده ترین سایت های اطلاع رسانی قرار داده اند. خواهشمند است تکلیف شرعی شیعیان و دوست داران اهل بیت (ع) را در این خصوص بیان فرمائید.

آیت الله العظمی مکارم شیرازی: هرگونه اهانت به مقام شامخ امامان معصوم (ع) و توهین آشکار به آنها اگر توسط فرد مسلمانی صورت گیرد موجب ارتداد است و اگر توسط غیر مسلمانی باشد داخل در عنوان سابّ النبی(ص) می‌باشد.

آیت الله العظمی صافی گلپایگانی: چنانچه اهانت و جسارت به حضرت نموده باشند مرتدند. والله العالم. 

............................

پایان پیام / 101 ـ 104

مطالب مرتبط :

 ــ چراغی را که ایزد برفروزد ... / گاف خنده‏دار هتاکان به امام هادی(ع)

ــ از سوی آیت الله صافی گلپایگانی حکم ارتداد "هتاکان به امام هادی(ع)" صادر شد + حکم

ــ لزوم بی توجهی به کشیش سفیه آمریکایی

ــ راه برخورد با "دیوانگان هتاک به مقدسات" چیست؟

ــ استفتاء از مراجع / حکم اهانت به امامان معصوم(ع) چیست؟

ــ واکنش تماشاگران سپاهان به خواننده هتاک/ "جان بر کف امام هادی(ع) هستیم" + عکس

گذری بر زندگی شیخ کلینی 

ابوجعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق الکلینی در روستای کوچکی در نزدیکی حسن آباد مابین قم و تهران دیده به جهان گشود. سال تولد وی مشخص نیست برخی به احتمال قوی سال تولد وی را بین 254 یا 260 ه.ق دانسته اند. پدر وی یعقوب کلینی از علما برجسته بود و در روستای کلین می زیسته و در همانجا وفات یافته است. ایشان در آنجا دارای قبه و بارگاهی قدیمی است. البته بعضی فکر کردند بارگاه ایشان ، بارگاه شیخ کلینی صاحب کافی است.

شیخ کلینی مدت بسیار زیادی از عمر خویش را در ری و قم گذرانده و تحصیلات خود را در این دو شهر به پایان برده است. وی برای فراگرفتن احادیث، سفرها و تلاشهای بسیار زیادی کرده به طوری که تنها برای تألیف کتاب کافی 20 سال از عمر شریف خویش را صرف کرده و طی این چند سال به شهرهای قم،نیشابور و نیز کشورهای عراق ، سوریه،لبنان و برخی کشورهای دیگر مسافرت کرده است.

شیخ کلینى پس از کسب فیض از دهها استاد و محدث در شهرها و مناطق مختلف سرانجام به بغداد رسید. مدت مسافرت کلینى به درستى معلوم نیست, اما در این شکى نیست که در طول مسافرتها چنان علم و فضل خود را به نمایش گذاشت و تصویرى از یک عالم شیعه حقیقى در اذهان مردم هر دیار مجسم ساخت که وقتى به بغداد پاى نهاد فردى گمنام نبود. شیعیان به او افتخار مى‏کردند و اهل سنت به دیده تحسین به او مى‏نگریستند.

تقوا و علم و فضیلت او در اندک مدتى شهره آفاق گشت، تا جایى که عامه بزرگان و اندیشمندان معاصر ایشان در مشکلات دینى به او مراجعه نموده و پیروان فرق اسلامى در فتوا به او روى مى‏آوردند. به همین مناسبت به «ثقة الإسلام» شهرت یافت. او نخستین کسى است که در دوره اسلامى به این لقب مفتخر گردید. ایشان سالهای پایانی عمر خویش را به بغداد مسافرت کرده و در همانجا تهذیب و تکمیل کتاب کافی را به پایان برده است. 

سرانجام شیخ کلینی در شهر بغداد به سال 328 وفات یافت ودر همان شهر مدفون شدند .مزار ایشان هم اکنون دارای بارگاهی است و زیارتگاه عاشقان اهل بیت علیهم السلام و مشتاقان علم است. گویند یکی از والیان بغداد که نوعا از اهل سنت بوده است قبر وی را تخریب کرد ولی جسد ایشان را سالم و تازه یافت،از این رو آن را تعظیم بسیار کرد و تعمیر نمود.

الکافی 

کتاب کافی از مهمترین و معتبرترین کتب حدیثی شیعه مى‏باشد. این کتاب از کتب اربعه به شمار می آید که قدیمى‏ترین و گسترده ترین کتاب از کتب اربعه است. کتاب کافی را به واسطه گستردگی روایات آن می توان دایره المعارف علوم اسلامی نامید.‏ 

این کتاب توسط یکى از برجسته‏ترین روات و فقهاى شیعه نگاشته شده است که تا کنون مانند آن نگاشته نشده و در طول بیش از هزار سال پیوسته مورد توجه و عنایت خاص علما و فقهاى شیعه قرار داشته و بزرگان شیعه در منابع مهم روایى و تألیفات ارزشمند خود به آن استناد نموده‏اند. 

کتاب کافى شامل سه مجموعه اصول و فروع وروضه است که از ائمه علیهم السلام روایت گردیده است. این کتاب شامل روایات پیامبر و اهل بیت آن حضرت علیهم السلام است که در آن به علوم و معارف اسلامى به بهترین شکل اشاره شده و با ترتیبى زیبا ارائه شده است. 

اهمیت کتاب الکافی

شیخ مفید که از معاصران کلینی به شمار می آید درباره کتاب کافی مى‏فرماید: کتاب کافى از بهترین کتاب‏هاى شیعه و پر فایده‏ترین آنهاست. 

شهید اول، محمد بن مکى در اجازه خود به ابن خازن ضمن شمردن کتب حدیثی شیعه می نویسد: کتاب کافى، کتاب روایتى است که تا کنون اصحاب و علماى شیعه مانند آن را ننگاشته‏اند. (بحار النوار /ج 105 و 25/ ص 67 وص63؛ الروضة البهیه فی شرح اللعمة الدمشقیة/ج 1/ ص 48) 

ملا محسن فیض کاشانى در مقدمه الوافی ضمن شمارش کتب اربعه مى‏فرماید: الکافی أشرفها و أوثقها و أتمها و أجمعها لاشتماله على الأصول من بینها و خلوه من الفضول و شینها. کتاب کافى ارزشمندترین و معتبرترین و کاملترین و جامعترین کتاب از کتب اربعه است زیرا بر خلاف بقیه کتب اربعه، علاوه بر فروع دین و ابواب فقه، شامل اصول دین نیز مى‏باشد و روایات غیر صحیح و ضعیف هم در آن وجود ندارد. (الوافی/ج 1/ ص 6) 

شهید ثانى در اجازه خود به شیخ ابراهیم میسی مى‏فرماید: الکتاب الکافی و المنهل العذب الصافی، و لعمری لم ینسج على منواله، و منه یعلم قدر منزلته و جلالة حاله. کتاب کافى آبى شیرین، زلال و گواراست و به جان خودم سوگند که همانند آن نگاشته نشده است و از ارزش کتاب مى‏توان به منزلت و جلال و بزرگى مؤلف آن نیز پى برد. (الکافی /مقدمه/ص27) 

علامه مجلسى در کتاب مرآه العقول که شرح مبسوط ود بر کتاب کافی است مى‏نویسد: أضبط الأصول و أجمعها، و أحسن مؤلفات الفرقة الناجیة و أعظمها. کتاب کافى با ضابطه‏ترین و کامل‏ترین کتاب روایى و بهترین و بزرگترین تألیف مذهب بر حق شیعه است. (مرآة العقول/ ج 1/ص3)

با همه این حرف‏ها علما برای فتوا دادن سند احادیث را بررسی می‏کنند و ممکن است که برخی از احادیث را حتی اگر در کتاب مهمی چون الکافی آمده باشد، نپذیرند.

انگیزه نگارش‏ 

شیخ کلینى این کتاب را به درخواست یکى از دوستان خود به نگارش درآورده است. وى در مقدمه کتاب مى‏فرماید: امورى را فرموده بودید که بر شما مشکل گشته و حقایق آنها را نمى‏دانید چرا که روایات مختلفى درباره آنها وارد شده و اختلاف روایات نیز به دلیل اختلاف علل و اسباب آن است و کسى که بتوانى با او مذاکره و مباحثه نمایى نیز در اختیار ندارى و گفته بودى دوست دارى کتابى داشته باشى که شامل تمام علوم و معارف دین باشد و دانشجو و دانشمند نیز بتوانند به آن مراجعه نمایند و از آن علم دین را فرا گرفته و به آن عمل نمایند و آن گرفته شده از روایات صحیح از ائمه علیهم السلام و سنت‏هاى پا برجایى باشد که به آنها عمل مى‏شود و واجبات الهى و سنت پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم به وسیله آنها عمل مى‏شود. و گفته بودى که امید وارى به یارى و توفیق خداوند این کتاب وسیله‏اى گردد براى مراجعه دیگر برادران و پیروان اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام و موجب راهنمایى آنها گردد. 

و خدا را شکر که نگارش کتابى را که درخواست نموده بودید آسان ساخت و امیدوارم که همانگونه باشد که انتظار داشتید و اگر کوتاهى در آن باشد، در خیر خواهى خود هیچ کوتاهى نکرده‏ام چرا که نیت خیر براى برادران دینى و اهل مذهب حق واجب است. به امید آنکه ما نیز در ثواب کسانى که آن را فرا گرفته و به آن عمل مى‏کنند در این زمان تا پایان دنیا شریک باشیم. 

کتاب کافى شامل بیش از 16199 هزار روایت است ،که جالب است بدانیم تنها احادیث این کتاب به تنهایی از تعداد تمامی روایات صحاح سته اهل سنت بیشتر است.